اصول ویرایش ادبی کتاب

ویرایش ادبی یا نگارشی

روی متن یک کتاب اماده چاپ سه نوع ویرایش انجام میگرد ویراستاری  فنی ،زبانی(ادبی) و محتوایی(علمی) می باشد.ویراستار کسی است که هنرمندانه با دانش خود بر سر و روی نوشته‌ها دست می‌کشند و آنها را جذاب‌تر و خواندنی‌تر می‌کند. ویرایش زبانی – ساختاری شاید مهم  ترین بخش ویرایش باشد. در فرایند آماده‌سازی یک کتاب باید به آن دقت  ویژه  ای شود. ویراستار ادبی حق ندارد به میل خود دست به تغییرات در نوشته بزند و لحن و سبک نویسنده اصلی را عوض کند. ویراستار ادبی اصول ساختاری زبان را در نظرمی گیرد و اگر احیانا ایراد و اشکالی در متن از این لحاظ وجود دارد، آن را برطرف نماید. ویراستار باید تجربه و دانش کافی در این زمینه داشته باشید در ویرایش زبانی ویراستار توجه ویژه‌ای به بازبینی واژگان دارد. بهتر است ویراستاری ادبی به نحوی باشد که هرگونه کج فهمی یا بد فهمی از محتوای متن را به حداقل برساند. ویرایش زبانی و ساختاری کمک می‌کند که نوشته ساده و روان شود و ساختار جمله‌بندی به‌گونه‌ای باشد که خواننده خسته و کسل نشود.

بایدموارد زیر را در ویرایش متون ادبی مورد توجه قرار دهد:

 متن را از نظر زبانی و ساختاری بررسی ‌کند کاربردهای نابه‌جا کلمات را در نظر بگیرد و تصحیح ‌کند. مواردی چون کاربرد نابه‌جا و حذف نادرست فعل، کاربرد نادرست «را»ی مفعولی، کوتاه کردن جمله‌های بلند، یکدست بودن متن و تعبیرهای نامناسب و…

از لحاظ دستوری به اصلاح جمله‌بندی متن بپردازد.

واژه‌ها متناسب با متن باشند، به‌جا و دقیق باشند، قالبی و کلیشه‌ای و فرسوده نباشند، کوتاه و واضح و ساده و خوش‌آوا باشند.

واژه‌ها، عبارات و جملاتی که نارسا، متناقض، مبهم و نامفهوم هستند رو با دقت اصلاح نماید.

واژگان مناسب را گزینش کرده و نثر متن را یکدست کند.

تا حد ممکن از درازنویسی بپرهیزد.

بهتر است به ساده‌نویسی متن بپردازد تا جایی که در سبک آن تغییری ایجاد نشود.

املای درست کلمات را کنترل کند.

نام افراد، مکان‌ها و معادل‌های به کار رفته در متن را اصلاح و یکدست نماید.

ضبط لاتینی نام‌های خارجی و ضبط اعلام را مورد بررسی قرار دهد.

اضافه نمودن توضیحات مهم و ضروری را به نویسنده پیشنهاد کند.

شیوایی و رسایی متن را مدنظر داشته باشد.

نشانی ارجاعات و نقل قول‌ها را کنترل نماید.

هر گونه ابهام را در متن رفع نموده و شفافیت آن را افزایش دهد.

حروف اضافه را درست و بجا به کار بگیرد و از بکار بردن کم یا زیاد حروف اضافه بپرهیزد

حذف  عطف های  بیهوده در متن مثال:نویسندگی کاری سخت و دشوار است.عطف سخت به دشوار، بیهوده است. در این جمله حذف یکی از کلمات سخت یا دشوار نه‌تنها خللی به جمله وارد نمی‌کند بلکه آن را زیباتر و کوتاه‌تر هم می‌کند.